مقاله بررسی فقهی هزینه دادرسی با نگاه به عملکرد دادگستری

مقاله بررسی فقهی هزینه دادرسی با نگاه به عملکرد دادگستری

مقاله بررسی فقهی هزینه دادرسی با نگاه به عملکرد دادگستری

چکیده

هزینه دادرسی، در ایران برخلاف بیشتر خدمات عمومی، مانند آموزش و پرورش، برقراری امنیت و …، که رایگان بوده و هزینه مستقیمی را به اشخاص بهره مند از آن تحمل نمی نماید، دادخواهی و احقاق حق، علی الاصول، مستلزم پرداخت هزینه است.این تحقیق با توجه به اهمیت موضوع با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی فقهی دریافت هزینه دادرسی بانگاهی به عملکرد دادگستری جمهوری اسلامی ایران می پردازد. سوال اصلی تحقیق این است که با توجه به اینکه قضاوت از نظر فقهی از احکام تکلیفی می باشد و گرفتن اجرت برای دادرسی در مورد قاضی ممنوع شده است آیا دادگستری می تواند اجرت دادرسی دریافت کند؟و  فرضیه تحقیق این است که با توجه هزینه‌های حل‌وفصل دعاوی مردم توسط دادگستری و  طرح دعاوی واهی و افزایش ورودی پرونده‌ها فقها دریافت هزینه های دادرسی را واجب عینی می دانند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که فقها گرفتن هر نوع وجهی برای قاضی و قضاوت را مشروع نمی دانند لیکن مقنن  با امضای شورای نگهبان و بنا به مصالحی این استثناء را بر اصل مجانی بودنِ قضاوت وارد کرده است.

کلمات کلیدی:

قاضی ، هزینه ، دادرسی ، دادگستری ، فقه

مقدمه

علم حقوق با توجه به شاخه هاي متفاوت آن رابطه خاصي را با علوم ديگر برقرار نموده كه شناخت حدود قواعد آن را دشوار ساخته و آئين دادرسي نيز در هر يك از شاخه ها شكل خاصي از رسيدگي به اختلاف و دعاوي مربوط به آن شاخه و رشته را مورد بررسي قرار مي دهد . آئين دادرسي مجموعه اي مدون از مقررات و قوانيني است كه به اختلافات و ترافعات ناشي از رابطه دولت – ملت يا روابط اشخاص يك كشور با يكديگر رسيدگي و فصل خصومت نموده و در هر رشته نيز شكل خاصي از آئين